KIRIK REHABİLİTASYONU

Kırık

Travma ve diğer nedenlerle, kemik dokusundaki devamlılığın veya kemiğin anatomik bütünlüğünün bozulmasına kırık denir. Kırıkla birlikte çevre yumuşak dokularda da (kas, tendon, fasia, damar, sinir, kapsül, bağ gibi) çeşitli derecelerde yaralanmalar meydana gelebilir.

Kırık İyileşme Süreci

İyileşme süreci aylar alan bir süreçtir ve tamamlanması bazen yıllarca sürebilir. Burada önemli olan rehabilitasyona başlama zamanıdır ve en doğru zamanı doktorunuzdan öğrenebilirsiniz. Fizyoterapi ve rehabilitasyona başlamanızda sakınca görmediği zaman başlanabilir.

Kırık İyileşmesine Etki Eden Faktörler

İyi Yönde Etkileyenler: Genç yaş, iyi beslenme, egzersiz, hiperbarik oksijen, elektroterapi, ultrason, manyetik alan tedavisi, growth faktör, tiroksin, kalsitonun, vitamin A ve D.

Kötü Yönde Etkileyenler: Kırık parçalarının birbirinden uzak olması, kırığın çok parçalı olması, kırık bölgesinde kötü sabitleme yapılması, enfeksiyon, kemik kalitesinin kötü olması, ileri yaş, kötü beslenme, sigara-alkol kullanımı, kırık bölgesinde yetersiz kanlanma, kırık uçlarının hareketli olması, sinir harabiyeti, kemoterapi, radyoterapi, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar, kortikosteraoidler ve sistemik hastalıklar.

Fizyoterapi ve Rehabiliyasyon

Kırığın kesin tedavisi yapıldıktan sonra fizyoterapi ve rehabilitasyon süreci başlar. Travma ağrıya ve ödeme neden olabilir ayrıca kırık için kullanılan sabitleyiciler kas atrofisine (kas erimesi), eklem sertliğine, dolaşım bozukluğuna ve fonksiyon kaybına neden olabilmektedir. Bunları önlemek ve etkilerini en aza indirmek için fizyoterapi uygulamalarına mümkün olan en kısa sürede başlanmalıdır.

Kırık Sonrası Uygulanan Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Uygulamaları

Lokal Terapatik Egzersizler: Kas iskelet sisteminin fonksiyonunu artırmak, bozuklukları düzeltmek ve rahatlamayı sağlamak için yapılan vücut hareketleridir.

Soğuk Uygulama: İlk 72 saat içinde ödem ve kanamayı azaltmak için, geç dönemde ağrı ve spazmı azaltmak için uygulanır.

Elevasyon: Kırık bölgesinin yukarda tutulmasıdır. Ödem ve kanın doku içindeki birikiminin azaltılması için kullanılır.

İstirahat: Kırık bölgesi iyileştirmeyi geciktirecek hareketler engellenmek için sabitlenir. En erken dönemde fizyoterapiye başlamak gereklidir.

Sıcak Uygulama: Dokuya elastikiyet özelliği kazandırmak ve sonrasında germe yapmak, ağrıların azaltılması ve kan dolaşımını hızlandırarak iyileşme sürecini kısaltmak için kullanılır.

Egzersizler

Kırık rehabilitasyonunda en önemli noktalardan birisi de egzersizlerdir. Burada fizyoterapistler tarafından farklı amaçlar için kullanılan çeşitli egzersizler vardır.

Normal Eklem Hareketleri Egzersizleri: Eklem hareketliliğinin korunması, kan ve lenf dolaşımının artması, ödemin azaltılması, kas kuvvetinin artırılması, proprioseptif duyunun artırılması, doku yapışıklıklarının önlenmesi ve eklem hareket açıklığı kaybının önlemesi için verilmektedir.

Germe Egzersizleri: Normal eklem hareketi egzersizlerinden sonra eğer hedefe ulaşılamamışsa germe egzersizleri yapılır. Amaç kas kısalıklarını azaltmak ve eklemi normal çalışma yapısına kavuşturmaktır.

Kuvvetlendirme Egzersizleri: Kırık sonrası immobilizasyon (sabitleme) nedeniyle kas kuvvetinde azalma meydana gelmektedir. Kasların kırık öncesi kuvvetine kavuşması için çeşitli tekniklerle egzersizler uygulanmaktadır.

Endurans Egzersizleri: Endurans kişinin hareketi düzenli olarak yapabilme durumudur. Kırık sonrası kas kuvvetinin azalması gibi enduransı da azalır ve aynı hareketi yapabilme süresi azalır. Eski performansa dönmek için tekrarlı egzersizler yapılmaktadır.

Denge ve Propriosepsiyon: İyileşme sonrası ağırlık aktarımları ve denge egzersizlerine başlanır. Son safhada ise propriosepsiyon duyusu dediğimiz vücudumuzun uzaydaki pozisyonunun algısını artırmak için bazı egzersizler yapılmaktadır.

Yürüme Egzersizleri: Kırık sonrası normal yürüyüş bozulabilir. Yeniden restore etmek için doğru yürüyüşün kazandırılması gerekmektedir.

Diğer Yardımcı Ajanlar: İnfraruj, parafin, ultrason, hidroterapi, elektroterapi gibi ajanlar ağrıları azaltmak ve iyileşmeyi hızlandırmak için kullanılabilen ajanlardır.

Fzt. Mehmet Emin Ak

Sizin ve sevdikleriniz için.